Nog lang niet klaar, maar wel heel mooi op schema
Als de cementmixer aanslaat stijgt er een gejuich op onder de tientallen dagloners. Ze staan te trappelen om aan de slag te gaan. De voorman heeft namelijk beloofd dat als ze de klus waar officieel minimaal drie tot drie en een halve dag voor staat, sneller afronden, ze alsnog voor drie dagen betaald krijgen. Een betaalde vrije dag is altijd meegenomen.
Op het programma staat het storten van de betonnen vloer van het nieuwe OK gebouw. De fundamenten zijn gelegd, de riolering en afvoerbuizen op de juiste plekken aangelegd, de bekisting getimmerd en de ondergrond aangestampt. Alles tussen de buitenmuren is voorzien van ‘dawa’, letterlijk medicijn, in dit geval tegen termieten en andere potentiële boosdoeners. Dat polyethyleen zeil, die de vloer moet beschermen tegen opstijgend vocht, is op maat geknipt en gelegd. Daarop zijn de aan elkaar gevlochten matten van draadstaal geplaatst.
De ‘mhandisi’ (ingenieur) controleert of er genoeg spacers of afstandhouders onder de wapening liggen. Die moeten het draadstaal boven de ondergrond houden, zodat er ook beton onder gegoten kan worden. Dit om te voorkomen dat lucht en water bij het ijzer kan komen waardoor het zou kunnen gaan roesten, wat de structurele sterkte van het beton kan aantasten. Zelfgemaakt: met één zak cement, wat zand, water en ijzerdraad heb je er zo een paar honderd gemaakt. Daar kan zelfs Alibaba niet tegenop.
De Indiase voorman is zeer te spreker over de lokaal aangetrokken werkers. Ze zijn gemotiveerd, werken hard, klagen weinig en zijn niet duur. Die motivatie komt ook omdat ze twee keer zoveel betaald worden als elders voor vergelijkbaar werk in de bouw, 250.000 Tanzaniaanse shilling, tegenover 125.000 van de bijvoorbeeld de overheid. TZS 2.500 is ongeveer 1 euro. Dus ongeveer €100 per maand voor best wel zwaar werk.
Het is nog wel even spannend want ze komen honderd zakken cement te kort in de voorraad container. Er is een 30 ton oplegger met cement onderweg vanuit de hoofdstad Dar es Salaam. Die hebben ze echt nodig om de vloer binnen die twee dagen af te krijgen. Om tien uur ’s ochtends op de tweede dag staat hij voor het ziekenhuis en kan de betonmolen zonder hapering doorgaan. Om genoeg productie te maken hebben ze zelfs de tweede molen aan het werk gezet. Allemaal handwerk, want een betonmixer vrachtwagen wordt eigenlijk alleen gebruikt in de grote steden. Het lukt gelukkig allemaal prima en levert ook eens een mooie bijdrage aan de lokale economie.
Ook wel het vermelden waard, is dat er een groepje studenten van de lokale technische school, een soort MBO opleiding, is uitgenodigd om stage te lopen bij het bouwproject. Tegen een geringe vergoeding voor eten en onderdak (krijgen ze van het project), lopen ze mee met de bouw en helpen bijvoorbeeld met het uitgieten van de ‘dawa’ en bij het afwikkelen van de rollen betonijzer en het aan elkaar vlechten, zoals dat heet, van de stalen matten.
De werkers willen graag de lunchpauze doorwerken, maar daar steekt de voorman een stokje voor. Jullie hebben je rust en voedsel nodig, zegt hij. We moeten geen ongelukken krijgen. De werkers leggen zich er bij neer en voegen zich in de rij waar een buurvrouw een handeltje heeft opgezet voor de lunch. Anderen die TZS 2000 te duur vinden, gaan Sengerema in voor een hapje of zelfs naar huis, als ze in de buurt wonen.
Maar de klus wordt binnen twee dagen geklaard en de meesten krijgen een dag vrij, terwijl een paar achterblijven om het vers gestorte beton nat te houden. Essentieel om zo het beton op sterkte te laten komen terwijl het aan het uitharden is in de warme Afrikaanse zon.
Komende maand worden de betonnen pilaren naar de eerste verdieping gestort, worden de ramen en deuropeningen gepositioneerd en de muren gemetseld. Een deel van de deuren komt uit Nederland, en een deel wordt, net als de ramen, lokaal gemaakt. Daarna volgt een soortgelijk proces voor de eerste verdieping. Nog lang niet klaar, maar wel heel mooi op schema.
