September 2023: Slingeland uitzending nieuw stijl

Met Erik & Jiska’s permanente verblijf in Tanzania is de inhoud van de Slingeland uitzendingen wat veranderd. In plaats van samen met Erik zoveel mogelijk weg opereren in twee weken, proberen we nu in de periodes van afwezigheid van Erik & Jiska zoveel mogelijk continuïteit te bieden. Van zorg, maar ook van onderwijs en van ondersteuning van de nieuwbouw van het operatiecomplex. Omdat Erik het hele jaar door operaties uitvoert is de druk qua patiënten aanbod wat minder groot en is er meer ruimte voor de andere taken. Paco Heijmans, anesthesioloog, en ondergetekende Susan Lemson, chirurg, gingen in september twee weken aan de slag. Het was wel even spannend zonder onze vertrouwde tolken. Maar we hadden hulp van tropenartsen Malouk, aangesteld via het Slingeland Ziekenhuis, en Koen die via stichting vrienden van Sengerema Hospital wordt ondersteund.  Ze zijn in inmiddels goed ingewerkt in het ziekenhuis en in de taal. Samen met de gedownloade google translate op onze telefoons konden we ons prima redden. 

Malouk had een serie patiënten verzameld die hun stoma of schildklier kwijt wilden. En een patiënt met een ernstige huidaandoening die door wildgroei van een soort wratten niet meer goed zijn mond kon openen. Daardoor was opereren hieraan een risico en was dat uitgesteld tot Paco er was die een goed plan maakte om de ademweg vrij te houden en ruimte te laten terwijl Malouk en ik de tumoren konden weghalen. De stomapatiënten werden in de eerste week behandeld, zodat wanneer er complicaties zijn, we ze zelf konden oplossen. Dat bleek niet nodig, het herstel van alle patiënten verliep voorspoedig en ze waren zeer gelukkig met hun herwonnen vrijheid.  Er waren deze keer twee kinderen bij. Een meisje van 1,5 jaar die na de operatie in een prachtige jurk naar huis ging, en Brighton. We hadden hem vorig jaar ternauwernood kunnen redden van een ernstige buikvliesontsteking door tyfus. Ik herkende hem bijna niet. Hij straalde na de operatie, en was steeds kwijt als we visite kwamen lopen. Buitenspelen. Heerlijk. 

Voor de nieuwbouw lagen er een aantal technische vragen waarvoor we naar de bouwplaats togen. Paco en ik werden vol trots rondgeleid door het operatiecomplex waarvan intussen de 2e verdieping al vorm begon te krijgen. De bouwvragen legde ik voor aan Manjit en we maakten foto’s van de technische specificaties van de generatoren. Zo kon men in Nederland weer verder met de planning. 

In de tweede week waren de Tanzaniaanse collega’s een beetje over de drempel heen en sloten steeds vaker aan bij de ingrepen. Dat dat niet vanaf dag 1 gebeurde kwam deels door de taken die ze verder nog moesten vervullen in de patiëntenzorg. En ze kijken graag eerst even de kat uit de boom. Daarom spraken we met Malouk af dat er voor een volgende keer een rooster wordt gemaakt zodat we de tijd dat we er zijn zoveel mogelijk opleiding kunnen geven. 

Paco gaf onderwijs in echogeleide pijnblokkade voor operaties. De Tanzaniaanse en Nederlandse collega’s waren zeer geïnteresseerd en oefenden op elkaar met in beeld brengen van de zenuwen met echo. Vervolgens begeleidde Paco Steven bij het plaatsen van een blokkade voor een armoperatie bij een patiënt. Zo’n blokkade is niet alleen fijn omdat het minder risico’s heeft dan narcose, het is ook nog eens een hele goede pijnstilling voor de eerste uren na de operatie.  Onze laatste avond werd opgeschrikt door een ernstige bloeding bij een kraamvrouw die met de taxi meer dood dan levend was binnengebracht. We werden gebeld om bij te springen, maar eigenlijk was alles wat gedaan kon worden al gedaan. Beademingsbuis was geplaatst, de gynaecoloog stelpte met vuist in de baarmoeder de bloeding, de zaalartsen waren infusen aan het aanleggen en zuster Marie José liep heen en weer naar de bloedbank om bloed te halen. Zodra de operatiekamer vrij was ging patiënt gecoördineerd op transport de gang door en in onvoorstelbaar korte tijd was de bloedende baarmoeder verwijderd.
Helaas mocht de jonge moeder het niet redden. Na de operatie had ze intensieve zorg nodig met ondersteuning van ademhaling en bloeddruk. Zo’n complexe intensive care zorg is niet beschikbaar in Sengerema. Niet in apparatuur, maar ook niet in verpleegkundige zorg. En ze was te instabiel om over te plaatsen, nog los van de kosten die eigenlijk voor de patiënten in deze regio niet op te brengen zijn. Ondanks de zorg om de slechte uitkomst die de volgende dag

bewaarheid werd, zei Paco toen we ’s avonds terug liepen door het ziekenhuis: ” ik krijg een warm gevoel van de adequate inzet en goede samenwerking tijdens deze opvang. Ze hebben het echt goed voor elkaar”. 

Met genoeg stof tot nadenken, ideeën voor de toekomst en een boodschappenlijst aan benodigdheden keerden we na twee weken weer terug naar huis.